Antifosfolipidni sindrom kao uzrok ženske neplodnosti

Antifosfolipidni sindrom je poremećaj imunološkog sustava kojeg karakterizira pojačano zgrušavanje krvi i/ili neke od komplikacija u trudnoći kao što su spontani pobačaji, neobjašnjiva smrt ploda, prijevremeni porod te prisutnost antifosfolipidnih antitijela (kardiolipinskih i antikoagulacijskih) u krvi.

Kod osoba s antifosfolipidnim sindromom kod kojih se krvnim pretragama utvrdi prisutnost antifosfolipidnih antitijela, razviju se i simptomi bolesti.

Antifosfolipidni sindrom ima još i naziv sindrom fosfolipidnih antitijela, a poznat je i kao Hughesov sindrom po liječniku koji ga je prvi opisao.
Antifosfolipidna antitijela mogu se naći i u krvi zdravih ljudi pa se tako izvještava o prisutnosti antifosfolipidnih antitijela u otprilike 2% zdrave populacije. Antifosfolipidna antitijela mogu biti nakratko prisutna u krvi npr. za vrijeme infekcije bakterijama, virusima (hepatitis, HIV) ili parazitima (npr. malarija). Neki lijekovi također mogu utjecati na pojavu antifosfolipidnih antitijela u krvi kao što su antibiotici, kokain, hydralazine, procainamid i kinin.

Uglavnom se smatra da protein, antifosfolipidno antitijelo, nije protein koji inače treba biti prisutan u krvi te se njegova prisutnost povezuje s brojnim bolestima u koje ubrajamo:

• abnormalno zgrušavanje (trombozu) u arterijama (moždani udar, infarkt) i/ili u venama (flebitis)
• spontane pobačaje
• abnormalno nizak broj krvnih pločica (trombocytopenia)
• ljubičasto prošarana koža (livedo reticularis)
• migrenozne glavobolje
• rijedak oblik upale živčanog tkiva mozga i kralješničke moždine- transverznog myelitisa.

Antifosfolipidna antitijela otkrivena su u preko polovine broja osoba oboljelih od sistemskog lupusa erythematosusa.

Istraživači su u posljednje vrijeme počeli povezivati prisutnost ovih antitijela kod osoba koje imaju sporo napredujuće teškoće s pamćenjem te u jednom atipičnom obliku multiple skleroze.

Koji laboratorijski testovi mogu pomoći dijagnosticiranju antifosfolipidnog sindroma?

U krvi pacijenata s antifosfolipidnim sindromom mogu se pronaći razna antitijela na molekule koje zovemo fosfolipidi. Pretrage uključuju:

• VDRL/RPR (test za sifilis koji može biti lažno pozitivan kod ovih pacijenata)
• lupus antikolagulant
• produženi PTT
• kardiolipinska antitijela.

Kao što je već prethodno rečeno, antikardiolipinska antitijela mogu se pronaći kod pacijenata s imunološkom bolesti, sistemskim lupusom erythematosusom kojeg karakterizira abnormalna produkcija različitih antitijela.

Koji je uzrok antifosfolipidnog sindroma?

Uzrok ovog sindroma nije u potpunosti poznat. Antifosfolipidna antitijela reduciraju razinu annexina V, proteina koji veže fosfolipide i ima snažno antikoagulacijsko djelovanje. Snižavanje razine annexina V smatra se mogućim mehanizmom koji je odgovoran za povećanu sklonost zgrušavanju krvi i spontanim pobačajima karakterističnima za ovaj sindrom.

Antifosfolipidna antitijela kao što su antikardiolipinska također se povezuju sa sniženim razinama prostacyclina, kemijskog spoja koji sprječava skupljanje trombocita u grude.

Kako se liječi antifosfolipidni sindrom?

Liječenje ovog sindroma napredovalo je od osamdesetih godina prošlog stoljeća kad je otkriven njegov klinički značaj.
Svakoj njegovoj manifestaciji i liječenju svake osobe s ovim sindromom pristupa se individualno.

S obzirom da je velik broj manifestacija ovog sindroma povezan s abnormalnim grupiranjem normalnih krvnih stanica zaduženima za grušanje poput trombocita, liječenje je usmjereno k sprječavanju zgrušavanja krvi njenim razrjeđivanjem. Pacijenti s ovim sindromom skloni su trombozi, a abnormalno zgrušavanje krvi može utjecati na funkcioniranje praktično svakog organa. U terapiji ovog sindroma koriste se antikoagulanti - lijekovi koji razrjeđuju krv, kao što su heparin i varfarin. Acetilsalicilna kiselina (Andol/Aspirin) također utječe na trombocite sprječavajući njihovu agregaciju (grupiranje) te se također ponekad propisuje u niskim dozama.

U liječenju se koriste i kortikosteroidi kao što je prednizon koji potiskuje imunološku aktivnost i upalu kod pacijenata s određenim oblikom ovog poremećaja.
Primijećeno je da primjena lijeka hydroxychloroquina kod pacijanata sa sistemskim lupusom erythematosusom i antikardiolipinskim sindromom, štiti od zgrušavanja krvi.

Također se primjenjuje i intravenozna terapija gama globulinom za grupu pacijentica kod kojih su zabilježeni spontani pobačaji te kod pacijentica s niskim brojem trombocita tijekom trudnoće. Novija istraživanja govore o tome da primjena intravenozne terapije gama globulinom nema ništa bolje efekte od kombinacije niskomolekularnog heparina i Andola/Aspirina.

Ukratko o antifosfolipidnom sindromu

Antifosfolipidni sindrom imunološki je poremećaj koji može utjecati praktično na svaki organ u tijelu.

Pacijenti s antifosfolipidnim sindromom mogu imati različita antitijela na fosfolipide u svojoj krvi.

Antifosfolipidni sindrom uključuje abnormalnu sklonost zgrušavanju krvi.

Liječenju pacijenata s antifosfolipidnim sindromom pristupa se individualno u skladu s postojećim simptomima.